3A QL NHỮNG LẦN THĂM THÀY NGUYỄN TOÁN

  3A QL NHỮNG LẦN THĂM THÀY NGUYỄN TOÁN

Lời NoiLieu: Từ khi biết thày Nguyễn Toán của chúng tôi bị ung thư phúc mạc (màng bụng) chúng tôi rất quan tâm đến sức khỏe của thày, đã mấy lần đến thăm thày dù thày đã chuyển nhà hai lần và đến chỗ khá xa với trung tâm Hà Nội. Video sau đây ghi lại những hình ảnh đó. Xin giới thiệu cùng quý cụ và các quý bạn blogger

Ghi chú: Tôi đã đăng viđeo này lên FB và share vào trang  FB của thày. Đã nhận được eMail cảm ơn và điện thoại của thày. Giọng thày giáo của chúng tôi vẫn khỏe chắc. Mừng!

CỤ TẠ ĐÌNH ĐỀ : HUYỀN THOẠI VÀ CHUYỆN THỰC

CỤ TẠ ĐÌNH ĐỀ :

HUYỀN THOẠI VÀ CHUYỆN THỰC 

(Nhân ngày sinh lần thứ 98 của cụ TẠ ĐÌNH ĐỀ và Nguyen Viet Thangđăng tải bài viết về cụ Đề)

Lời NoiLieu: Đối với học sinh QL lớp bé chúng tôi, cái tên Tạ Đình Đề đã trở thành huyền thoại, trở thành niềm tự hào và mơ ước khát khao về một tài năng của người Việt Nam, của lớp thiếu niên ngày ấy. Tháng 8 năm nay, kỷ niệm 98 năm ngày sinh của cụ, NL xin trân trọng giới thiệu với các bạn học sinh QL, các con cháu cụ HĐÂ và các bạn FB những hiểu biết ít ỏi của mình về thần tượng một thời của chúng tôi. 

Cụ TẠ ĐÌNH ĐỀ (còn có tên là LÂM GIANG) sinh 8 tháng 8 năm 1917 tại Hà Tây (cũ) – mất 17 tháng 1 năm 1998 tại Hà Nội. Cụ quê thôn Đại Định, xã Tam Hưng, Thanh Oai, thành phố Hà Nội.
.

I. CỤ TẠ ĐÌNH ĐỀ VÀ NHỮNG HUYỀN THOẠI 

       Dạo học ở trường QL, học sinh được hưởng chế độ "Thứ 7 bánh bao, xi nê''; Tối thứ tư nếu không phải tự học thì chúng tôi vác ghế đến nhà ăn các thày cô để nghe kể chuyện. Chúng tôi rất thích những mẩu chuyện về tình báo áo xanh của Liên xô trong Thế chiến thứ hai, về Giăng văn Giăng (trong bộ tiểu thuyết khổng lồ "Những kẻ khốn nạn - sau này được nhóm Lê Quý Đôn dịch và đổi tên lại là Những người khốn khổ) mà thày Quý kể cho khối học sinh lớp 3 nghe. Rất khâm phục về tài năng của những người tình báo Xô Viết trong phim ảnh, rồi đến những người chiến sỹ Giải phóng quân Trung Quốc hai tay hai khẩu Pạc khoọc vừa chạy vừa bắn lại quân địch. Có ai đó nói với chúng tôi: Việt Nam ta có "ông" Tạ Đình Đề còn bắn giỏi hơn thế nhiều. Rồi tôi được nghe kể những câu chuyện về tài bắn súng ngắn của chú Tạ Đình Đề, về mưu trí của người gián điệp Mỹ "sau về hàng ta". 
1. Chuyện cụ thi bắn với gián điệp người Hán:
        Người ta kể rằng khi thi tốt nghiệp trường gián điệp Mỹ ở TQ, nhà trường cho học sinh gián điệp vào một phòng kín, tối om, phát cho mỗi người ba viên đạn để tiêu diệt nhau, ai sống sót thì được coi là tốt nghiệp. Các học viên gián điệp bắn nhau loạn xạ rồi chết hết, chỉ có Tạ Đình Đề và một cô gián điệp người Hán (nghe đâu sau này là vợ ba của Mao Chủ tịch) còn sống sót, Cô gián điệp này bị thương nhẹ, Tạ Đình Đề không trúng viên đạn nào được đỗ đầu trường, được cử sang Mỹ học tiếp để thành Siêu điệp viên. Chuyện nghe thật vô lý nhưng chúng tôi cũng thấy khoái vì người Việt Nam ta giỏi quá, hơn hẳn gián điệp đặc vụ của Tưởng Giới Thạch, lại bắn bị thương vợ ba của Mao Chủ tịch nữa... Sau khi tốt nghiệp lớp Siêu điệp viên ở Mỹ, Tạ Đình Đề được cử về Việt Nam để ám sát cụ Nguyễn Ái Quốc nhưng vừa thấy cụ Nguyễn Ái Quốc, Tạ Đình Đề đã bị cảm hoá và đầu hàng cách mạng. Thế mới có câu ca: 
                 Hoan hô đại tướng Võ Nguyên
                Giáp ta thắng trận Điện Biên trở về.
                 Hoan hô ông Tạ Đình Đề 
                 Trước là Gián điệp sau về hàng ta
                 Hoan hô ông Lê Quảng Ba ...
                 Trước là thổ phỉ sau ra với mình ...
2. Chuyện cụ Tạ Đình Đề làm bảo vệ Bác Hồ
         Sau khi được Bác Hồ cảm hoá, chú TĐĐ tình nguyện làm bảo vệ cho Bác. Có một lần, trong kháng chiến chống Pháp, Bác Hồ mặc bộ quần áo rách mà bẩn để chuẩn bị đi dự một hội nghị quan trọng, TĐĐ và những người thân cận khuyên Bác thay bộ quần áo khác nhưng Bác không nghe, cứ thế lên ngựa đi hội nghị. TĐĐ bèn rút súng lục bắn hai phát sượt dái con ngựa Bác Hồ cưỡi, ngựa lồng lên hất Bác Hồ ngã xuống vũng nước, thế là Bác phải đi thay quần áo khác. Chuyện thật ly kỳ. Hồi ở Trạm trú xá Cục Tổ chức TCCT tôi đã được thấy chú ngựa thồ gạo của trạm, nghe kể thế khoái quá, reo lên: "Đúng rồi. bắn sượt dái ngựa thì nó lồng lên ghê lắm, sao chú ấy bắn tài thế". 
Lại có chuyện một lần Bác Hồ hút thuốc lá nhưng bật lửa bì mưa ướt bật mãi không được, Tạ Đình Đề bèn rút súng lục ra, bắn "pằng" một phát sượt qua điếu thuốc Bác Hồ đang ngậm trên môi, điếu thuốc cháy; thế là Bác Hồ có lửa để hút thuốc...

3. Chuyện cụ Tạ Đình Đề bảo vệ Đại Tướng Võ Nguyên Giáp:
       Có một lần chú Tạ Đình Đề được cử đi bảo vệ Đại Tướng Võ Nguyên Giáp, thấy Đại Tướng đội cái mũ cát đã long chỏm, nhiều chỗ vải phồng lên mà không chịu thay mũ mới, Tạ Đình Đề khuyên mấy lần không được bèn rút súng ra vẩy một phát "đoàng", cái chóp mũ của Đại Tướng bay đâu mất, Mũ mà mất chóp thì còn ai đội làm gì. Đại Tướng nhà mình phải thay mũ mới.
       Đại khái là những chuyện tài năng của cụ Tạ Đình Đề dưới con mắt trẻ con của chúng tôi cũng rất trẻ con và ngớ ngẩn, thế mà chúng tôi kẻ nọ truyền cho người kia, thì thầm kể với nhau rất khoái trá. Thực ra những huyền thoại này không phải học sinh QL sáng tác ra mà chỉ thêm thắt tí chút rồi lưu truyền với vẻ li kì thú vi. Cũng có một nguyên nhân là chú Tạ Đình Đề đã từng là học viên Sĩ Quan Lục Quân (1951-1953) khi trường này đang trú tại Quế Lâm Trung Quốc, cùng thời với học sinh trường Thiếu sinh Quân Việt Nam ở Quế Lâm. Những huyền thoại này còn được sáng tác ở nhiều nơi khác, cũng có khi do chính bọn Việt gian tay sai của Pháp bịa ra để doạ nhau (Báo Công An Nhân Dân đã nhắc tới trong nhiều kỳ, tôi không đưa vào đây nữa). Tên tuổi của chú Tạ Đình Đề vang mãi tới Nam Bộ xa xôi. Đặc biệt ở Miệt Cống Thần, Chợ Đại (Hà Nam), Hà Nội... Bà con nhắc đến tên Tạ Đình Đề với thái độ khâm phục, kính nể, trân trọng.

2. CỤ TẠ ĐÌNH ĐỀ BẮN THI VỚI HÀ ỨNG KHÂM
       Đã có lần tôi hỏi bố: "Ông Tạ Đình Đề tài năng thế, sao lại để ông làm TDTT?" Bố tôi bảo: "Không có người tài như Tạ Đình Đề thì không ai quản được cái đội bóng đá Đường Sắt cả." Tôi ngạc nhiên và tìm hiểu nguyên nhân thì được biết đội bóng đá Đường Sắt đá giỏi nhưng cũng thuộc lọai "lắm tài lắm tật" : bên cạnh những cầu thủ hiền lành chất phác còn có cả cầu thủ vốn là ngụy quân của quân đội Pháp trước đây (NVB tiền đạo nổi tiếng một thời của đội bóng đá ĐS nguyên là SQ ngụy), có người đã phạm tội trộm cướp, hiếp dâm, ác ôn, có cả người có nợ máu với nhân dân... nhưng vì có tài nên vẫn được sử dụng. Những cầu thủ này chỉ có ông Đề mới cai quản được. 
      Đội bóng ĐS đá giỏi lắm, nhiều trận ngang ngửa với đội Thể Công (sau đổi tên là Câu lạc bộ Quân Đội). Những dịp có đội bóng quốc tế đến đá ở Hà Nôi thì thế nào đội Đường Sắt cũng được chọn thi đấu. Những dịp như thế người ham bóng đá tìm mọi cách "chạy vé", vì vé xem được phân phối về cơ quan đơn vị, bên ngoài không thể mua được. Hà Nội không có cảnh phe vé như những năm về sau này. Những lần có bóng đá Quốc tế, tôi thường thấy cụ Đề đến nhà tôi, ngồi chơi rất lâu, có hôm đến tối mới về. Tôi hỏi bố thì cụ bảo: Chú ấy đi trốn những người đến xin vé đấy. Ở nhà thì suốt ngày tiếp khách xin vé nên phải đến đây trốn, có hôm còn phải lang thang ngoài bờ hồ Hoàn Kiếm đến 10 giờ đêm mới dám về nhà, bố thấy tội quá mời chú ấy đến đây chơi cho vui.
       Có lần bố tôi bận phải đi công tác, thấy cụ Đề đến, bố bảo tôi: "Bố bận đi công tác, con ngồi chơi nói chuyện với chú Đề cho vui".
       Được dịp may hiếm có, tôi lân la hỏi cụ chuyện trước đây học làm gián điệp do Mỹ đào tạo như thế nào, bảo về Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp ra sao... rồi kể lại các chuyện mà bọn trẻ con chúng tôi vẫn bí mật kể nhỏ với nhau về cụ. Cụ Đề cười khì và bảo: "Chúng nó bịa đấy, làm gì có chuyện bắn ngựa với bắn chóp mũ, bắn thế có mà tù à!”.
Rồi Cụ Tạ Đình Đề kể chuyện đi học lớp gián điệp do Mỹ tổ chức huấn luyện tại Vân Nam Trung Quốc. Tuy không phải do Trung ương Đảng CSĐD cử đi nhưng là người được tổ chức Đảng ở đề pô xe lửa Lào Cai cử đi học để sau này về phục vụ cho cách mạng, vì thế làm gì có chuyện cụ Đề đi ám sát Bác Hồ. Đấy là chuyện tượng tượng, bịa đặt của những người đa sự.
      Rồi cụ kể chuyện bắn súng cho tôi nghe: Chuyện này thì có thật. Năm 1945 phát xít Nhật đầu hàng Đồng Minh, quân đội Tưởng được phân công vào miền Bắc Việt Nam tước khí giới quân đội Nhật. Thời ấy khi quân Tưởng vào, kéo theo một lô các phần tử thân Tưởng (Việt Nam Quốc Dân Đảng của Nguyễn Hải Thần và Vũ Hồng Khanh) phá hoại Cách mạng Việt Nam.
         Quân đội Tưởng vào Việt Nam có nhiều người ốm đau bệnh tật và đói, tiền Quan Kim của Tưởng mất giá nghiêm trọng, có khi một gánh tiền đem đi chợ chỉ mua được mấy mớ rau. Dân ta nhại theo điệu bài Tiến quân ca có câu:
                  Đoàn quân tàu ô đi 
                  Sao mà ốm thế
                  Vác chân phù lang thang trên đất Việt Nam
                 Cờ sao trắng rách mướp theo chiều gió
                  Đứa nào sang không ốm thì phù chân
                 Tiền quan Kim nó cứ tiêu bừa ....
      Thế nhưng bọn sỹ quan quân đội Tưởng dưới sự chỉ huy của tướng Hà Ứng Khâm thì sống sa hoa và coi thường quân dân ta lắm. 
      Quân ta quyết trị cho chúng một trận thì may thay trong một dịp làm việc với Bộ Tư Lệnh quân Tưởng, khi tướng Hà Ứng Khâm huênh hoang tài bắn giỏi trăm phát trăm trúng, cụ Tạ Đình Đề cũng có mặt trong buổi đó đứng lên thách đấu. Hà Ứng Khâm không biết Tạ Đình Đề là ai, hăng hái nhận đấu với điều kiện: ai thua phải chiêu đãi toàn đoàn bên thắng một bữa đại tiệc ở khách sạn sang nhất Hà Nội.
       Cuộc tỉ thí diễn ra ngay tại BTL quân Tưởng. Ba chiếc đĩa nhỏ có đường kính khoảng 8 cm được treo lên. Tướng Hà Ứng Khâm đứng cách xa 10 m, bắn ba phát chỉ trúng có 2 đĩa. Thế cũng là giỏi lắm rồi. Sỹ quan Tưởng ra sức khen ngợi để làm nhụt chí khí bên ta.
       Đến lượt cụ Tạ Đình Đề lên bắn, cụ không cần nhắm lâu, vẩy tay ba cái, cả ba cái đĩa nhỏ đều vỡ tan. Bắn xong, giành chiến thắng, cụ Đề đứng lên mời toàn đoàn Việt Nam và đoàn quân Tưởng "ngày mai đến khách sạn dự chiêu đãi do Tướng Hà Ứng Khâm chủ chi".
      Hà Ứng Khâm thua cay lắm, cố cãi chày cối không chịu chủ chi, cụ Đề kể: "Lúc ấy tao rút trong túi ra tờ giấy Ủy quyền có dấu củ khoai của Tưởng Giới Thạch cho phép "tiền trảm hậu tấu" mọi quân nhân Trung Hoa Dân Quốc ở Việt Nam nếu không thi hành mệnh lệnh. Hà Ứng Khâm thấy tờ giấy mới sợ hết hồn, phải chiêu đãi quân ta một bữa túy lúy càn khôn và từ đấy bớt thói kiêu căng hống hách với cán bộ Cách Mạng Việt Nam mỗi khi phải tiếp xúc. 
      Khi bố tôi đi công tác về, tôi kể chuyện bắn thi và cái giấy có dấu triện củ khoai của Tưởng Giới Thạch, bố tôi bảo: "Giấy ủy quyền thật đấy, bố đã được thấy tờ giấy ấy rồi. Chú Đề không muốn nhiều người biết chuyện này nên nói là giấy có dấu triện củ khoai thôi."
          ■

DA MẶT NGƯỜI LUÔN CÓ LOÀI RẬN KÝ SINH TÍ HON

DA MẶT NGƯỜI LUÔN CÓ LOÀI RẬN KÝ SINH TÍ HON                         Theo http://www.xaluan.com/modules.php?
Theo nghiên cứu đăng tải trên tạp chí PLOS One, những con ký sinh trùng tí hon vô hình trước mắt thường có tên gọi chung là Demodex, chúng dường như không gây hại với cơ thể người và có lẽ bất kỳ ai đang sống cũng đều có chúng ở trên mặt mình.

         Ảnh rận Demodex folliculorum đang bò trên da người
Các nhà khoa học cho hay, một trong các bí ẩn gây tò mò nhất và cũng chưa có lời giải đáp là cách thức con người có rận mặt như thế nào.
    Điều đầu tiên là bạn không nhìn thấy chúng bằng mắt thường, vì có như vậy thì chúng mới có thể sống thoải mái và tự do trên "mặt tiền" của mỗi người. Nhưng thực ra nếu "cố gắng", với sự trợ giúp của kính lúp hoặc kính hiển vi, bạn có thể thấy loài bọ có hình dạng như giun hoặc sâu này đang bò dưới lớp da của mình, như clip sau đây.
Mô tả chung
      Có 2 loài rận "thích" sống trên mặt người là Demodex folliculorum (D. folliculorum) và D. brevis (cùng gọiDemodex). Tuy có vẻ ngoài giống sâu, nhưng chúng thực sự là những loài giáp xác, giống như côn trùng hoặc tôm cua. Họ hàng gần nhất của chúng là nhện và ve.
      Phần đầu của rận Demodex folliculorum có 8 chânCấu tạo của Demodex gồm phần đầu với 8 cái chân ngắn và mập chia đều ra 2 bên, phần thân và đuôi có kích thước bằng nhau và kéo dài thành một đoạn lớn khiến chúng nhìn giống như sâu. Nhưng do sự bất đối xứng quá lớn như vậy nên rận Demodex di chuyển rất chậm. Dưới kính hiển vi, Demodex trông như đang bơi trong các "bể" dầu mỡ nằm dưới lớp da con người.
       2 loài Demodex này được phân biệt chủ yếu qua vị trí sống. Loài D. folliculorum thích ngụ cư gần bề mặt da, trong các lỗ chân lông hoặc chân tóc. Còn D. brevis sống ở lớp sâu hơn, phía dưới biểu bì của da, bên trong tuyến nhờn (dầu) bao quanh chân lông của người.

D. brevis sống trong các tuyến nhờn (sebaceious gland) của con người
     So với các phần khác của cơ thể, lỗ chân lông ở mặt người có kích thước rộng hơn và cũng có nhiều tuyến nhờn. Đó cũng là lý do mà rận Demodex ưa ký sinh tại đây hơn các vùng khác. Tuy nhiên vì một số lý do "nhạy cảm" nào đó, Demodex cũng được tìm thấy quanh vòng một của phụ nữ cũng như khu vực 18+.
Những đặc điểm riêng
      Trên thực tế giới khoa học đã biết đến rận Demodex từ khá lâu. Năm 1842, loài D. folliculorum được phát hiện có trong ráy tai người tại nước Pháp. Song chúng không được nghiên cứu kỹ cho tới tận bây giờ. Mãi tới 2014, các nhà nghiên cứu thuộc ĐH Bang Bắc Carolina (Mỹ) mới tìm hiểu về loài này. Trong số tất cả những người được nghiên cứu, có tới 14% có thể tìm thấy được loài rận trên sống trên mặt họ. Toàn bộ những người còn lại đều có dấu vết DNA của Demodex sau khi chúng đã chết!

 

Ảnh loài Demodex folliculorum dưới kính hành vi điện tử quét (SEM)

           Dưới mỗi chân lông mi có thể là một chú rận Demomax
      Điều này dẫn tới nghi vấn rằng bất kỳ ai trong chúng ta cũng đều có rận Demodex, nếu không muốn nói chúng có số lượng rất lớn trên cơ thể mỗi người. Megan Thoemmes, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho biết: "Vẫn hơi khó để có thể xác định chính xác số lượng nhưng một quần thể rận nhỏ có thể lên tới hàng trăm con. Một quần thể cỡ lớn có thể lên đến hàng ngàn con". Nói theo cách khác, có thể dưới mỗi chân lông mi của bạn đều có một con rận bơi trong đó.
      Lẽ tất nhiên, sẽ có những nhiều bị nhiều rận hơn người khác và ngược lại. Cũng có thể trên cùng một người nhưng phần mặt bên trái sẽ có nhiều hơn bên phải hoặc ngược lại.
      Song các nhà nghiên cứu chưa giải đáp được câu hỏi - loài rận này tìm kiếm gì trên mặt của chúng ta? Trên thực tế, chúng ta cũng chưa xác định rõ được khẩu phần của Demodex là gì. "Vài người cho rằng chúng ăn những con vi khuẩn thường sống trên da chúng ta. Số khác lại nghĩ chúng ăn các tế bào chết. Một số người nữa cho rằng chúng ăn những chất dầu sinh ra từ tuyến nhờn", Thoemmes nói thêm.

        Ảnh loài Demodex folliculorum dưới kính hiển vi quang học
      Hiện Thoemmes và các cộng sự của cô đang phân tích các mẫu vi sinh vật có trong ruột của Demodex. Những sinh vật này có thể giúp chúng ta hình dung ra loài rận này tiêu thụ cái gì trên mặt của chúng ta.
      Sự sinh sản của loài rận này cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Mặc dù cho đến hiện tại, Demodex được xem là vô hại nhưng chắc hẳn không ít người muốn loại bỏ chúng. Thế nên Demodex sinh sản như thế nào cũng là điều cần tìm hiểu. Xét tới các loài rận khác, cách thức sinh sản của chúng rất đa dạng, từ quan hệ kiểu "truyền thống" cho đến loạn luân và ăn thịt bạn tình đều có đủ. Nhưng loài Demodex có vẻ "lành tính" hơn hẳn. "Chưa có ghi nhận nào cho việc chúng ăn thịt con khác. Có vẻ là chúng chỉ rời tổ vào ban đêm để tìm bạn tình và quay trở về sau ấy", Thoemmes nhận xét.
        Song, nhóm các nghiên cứu biết rõ về việc đẻ trứng của Demodex. Toàn bộ quá trình đã được ghi hình ở clip bên dưới. Cụ thể các con Demodex cái đẻ trứng ngay trong cái lỗ chân lông mà chúng đang ở.Demodex không đẻ nhiều, gần như chỉ có một trứng cho một lần đẻ.
      Trứng của chúng thực sự lớn, từ 1/3 cho đến 1/2 kích thước cơ thể, điều đó sẽ đòi hỏi chúng phải bồi bổ lại cơ thể rất nhiều. Trứng của chúng lớn đến nỗi chúng gần như chỉ đẻ được một trứng tại một thời điểm. Và tôi không thể hình dung được liệu có thêm trái trứng nào có thể nhét vừa vào trong cơ thể chúng với kích thước như thế hay không", Thoemmes bình luận.
     Nhưng loài rận này có một điểm rất kỳ lạ - chúng không có hậu môn. Vậy chúng "ngũ cốc luân hồi" như thế nào? Tất nhiên, chúng vẫn cần phải "xả ra ngoài", song theo một cách rất kịch tính - rận Demodex "nổ tung" sau khi chết. Dường như loài vật này "tích trữ" các chất thải trong suốt cuộc đời của mình, vì vậy mà chúng có phần thân và đuôi dài như giun. Và sau khi quá trình trao đổi vật chất trong cơ thể đã ngưng, cơ thể Demodex bị khô đi và mọi chất thải của chúng vương vãi ra xung quanh. Cụm từ "nổ tung" có thể hơi cường điệu hoá song rõ ràng lúc chết, phân của loài này nằm rải rác trên mặt bạn.
Lợi hay hại?
       Đã từng có những nghiên cứu cho thấy mối quan hệ giữa rận Demodex và bệnh mụn trứng cá đỏ kinh niên (rosacea). Cụ thể là một số người ban đầu bị ửng đỏ mặt, sau đấy chuyển sang trình trạng vĩnh viễn, xuất hiện các nốt đỏ đậm hơn và trở nên nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ môi trường. Các nghiên cứu trên phát hiện ra rằng ở những người bị chứng này thường có nhiều rận Demodex hơn người bình thường. Ví dụ thay vì chỉ có 1 - 2 con trên mỗi centimet vuông thì ở họ lên tới 10 - 20 con.

Gương mặt người bị chứng Rosacea

     Song điều đó không có nghĩa rằng chúng là tác nhân gây ra rosacea. Số lượng rận Demodex có thể chỉ là hệ quả của chứng bệnh. Kevin Kavanagh, thuộc ĐH Maynooth (Ireland), nhận định: "Những con rận có liên quan tới chứng rosacea, nhưng chúng không phải là nguyên nhân". Trong nghiên cứu của ông hồi 2012, Kavanagh kết luận nguyên nhân của sự gia tăng "dân số" Demodexđến từ sự thay đổi của da người.
      Cụ thể da chúng ta thay đổi theo thời gian, cũng như điều kiện sinh hoạt và môi trường sống. Các tác động này khiến cho tuyến nhờn bên dưới da chúng ta tiết ra nhiều chất nhờn dạng béo hơn, nhằm giữ cho da chúng ta luôn ẩm. Và rất có thể rận Demodex ăn các chất nhờn trên nên nếu tuyến nhờn tiết ra càng nhiều thì chúng càng có nhiều thức ăn hơn. Kết quả là "dân số" Demodex tăng vọt.
       Kavanagh mô tả: "Hiện tượng này dẫn tới tình trạng sưng tấy trên khuôn mặt chúng ta, vì khi đó có quá nhiều rận sinh ra. Khi đám rận chết đi, chúng giải phóng các chất có trong cơ thể mình. Những thứ đấy có chứ nhiều vi khuẩn cùng độc chất dẫn tới việc gây ngứa và viêm nhiễm".

Việc chất nhờn được tiết ra nhiều có thể là nguyên nhân cho rận Demodex phát triển mạnh

      Nhưng việc Demodex chết đi có lẽ liên quan tới hệ miễn dịch của chúng ta hơn. Thoemmes cho biết ở những bệnh nhân có hệ miễn dịch bị suy yếu như người bị AIDS hoặc ung thư, số lượng rận Demodex trở nên khá đáng kể. "Tôi cho rằng đám rận bị nổ tung vì cơ thể bạn có phản ứng miễn dịch với thứ gì đó có trên chúng. Rosacea chỉ là một phản ứng như vậy". Khi hệ miễn dịch suy yếu, những phản ứng như thế không còn nhiều nên Demodex phát triển nhanh chóng.
      Trên thực tế, mối quan hệ giữa chúng ta và rận Demodex vẫn chưa hoàn toàn được làm rõ. Ký sinh hay cộng sinh vẫn là câu hỏi chưa được giải đáp. Mặc dù Demodex có liên hệ với chứng rosacea, song không phải ai cũng bị bệnh trên và với người bị AIDS hay ung thư, họ cũng dễ dàng bị các bệnh khác đến từ sự suy yếu của hệ miễn dịch. Điều đáng nói là dù có mặt ở hầu hết mọi người nhưng chúng ta hầu như không cảm thấy "khó chịu" gì về chúng.

Ảnh da người (tím) bị vi khuẩn (cam) sinh sôi và nảy nở

Và nếu giả thuyết rận Demodex có ăn vi khuẩn sống trên da hoặc tế bào chết (ngoài "thực đơn" chất béo ra) là đúng, thì rõ ràng chúng có ích cho cơ thể con người. Hãy hình dung tới các công nhân vệ sinh đang "cần mẫn" lau dọn văn phòng của bạn, rận Demodex rất có thể đang thực hiện vai trò đấy.
"Yêu" con người
        Song chắc hẳn nhiều bạn vẫn muốn loại bỏ loài sinh vật có 8 chân kia ra khỏi các lỗ chân lông trên cơ thể mình? Đáp án gần như là... không thể!
      Mặc dù có một số phương pháp để loại bỏ rận Demodex, nhưng chúng vẫn tái xuất hiện trở lại. Khoảng thời gian kéo dài khoảng 6 tuần. Và nguồn lây nhiễm tất nhiên là từ những đồ vật xung quanh ta, những người sống quanh ta. "Chúng ta bị lây chúng từ những người mà ta có tiếp xúc. Chúng ta bị lây chúng từ chăn chiếu, gối ôm, khăn tắm. Có những bằng chứng rõ ràng về việc chúng ta ’trao đổi’ chúng qua lại giữa từng người", Kavanagh cho hay.

Rận Demodex "like" mặt người

      Và rận Demodex "yêu" khuôn mặt của con người. Dù lây nhiễm như thế nào, chúng cũng luôn tìm cách bò lên trên mặt chúng ta. Việc loài rận này xuất hiện ở khu vực vòng một của phụ nữ cũng có thể là cách để chúng lây nhiễm lên các đứa trẻ sơ sinh, khi bà mẹ cho con bú. Quan hệ tình dục giữa người với người cũng là một con đường tốt cho Demodex lây nhiễm.
      Đặc biệt khi chúng ta già đi, số lượng rận Demodex ngày càng nhiều hơn. Nghiên cứu của Thoemmes cho thấy hoạt động của Demodex ở những người trên 18 tuổi nhiều hơn hẳn các thiếu niên. Rất có thể vì hoạt động của tuyến nhờn hoặc sự thay đổi của da mặt theo tuổi tác đã kích thích chúng tăng trưởng.
       Nhưng hơn hết, loài rận trên có nguồn gốc từ đâu? Lẽ tất nhiên chúng không tự sinh ra trên mặt của chúng ta mà lây từ người khác. Vậy đâu là cái gốc?
Nguồn gốc
        Vẫn còn quá ít thông tin để có câu trả lời chính xác, nhưng dường như Demodex đã đi cùng với sự tiến hoá của nhân loại. Thoemmes suy đoán rằng chúng có thể đã xuất hiện với con người "kể từ khi chúng ta tiến hoá từ các tổ tiên Hominidae". Tức rận Demodex đã "đồng hành" với nhân loại ít nhất 20.000 năm qua.

Phải chăng chúng đến từ chó?

       Nhưng cũng có khả năng con người đã bị lây giống D. brevis từ một loài tương tự sống trên chó. Khi nhân loại đồng hoá chó hoang thành chó nhà mà đặc biệt là sói, có lẽ sự trao đổi đã diễn ra. "Tổ tiên chúng ta đã sống gần gũi với chúng, để săn bắn và kiếm ăn và bị nhiễm từ đấy", Thoemmes nhận xét.
      Nhưng dù là cách nào, thì mối quan hệ giữa con người và Demodex là rất lâu đời. Theo Thoemmes,Demodex có thể giúp tìm hiểu quá trình di trú của nhân loại trong hàng ngàn năm qua. Khi quan sát mẫu DNA của đám rận, Thoemmes phát hiện nhóm rận thu được ở cộng đồng người Hoa khác hẳn với cộng đồng người ở Bắc và Nam Mỹ. Chi tiết này cho thấy nghiên cứu về rận Demodex có thể cung cấp thêm thông tin về lịch sử của loài người.
    "Chúng ta có thể hình dung ra các mối quan hệ trong cộng đồng loài người... Những mối quan hệ mà trước đây chúng ta chưa từng nghĩ tới", Thoemmes nhận xét. Lấy ví dụ như quá trình thực dân hoá Trung và Nam Mỹ, dòng người nào chiếm vai trò chính. "Có rất nhiều giả thuyết khác nhau về cộng đồng người nào đã thực dân hoá Brazil và lai tạo với dân bản địa".
Lời kết
       Và cũng còn khá nhiều điều khác để nghiên cứu về Demodex, ví dụ chúng đã biến đổi thế nào khi lây qua người, hoặc con người đã thay đổi ra sao kể từ khi có chúng... Tất nhiên, không hẳn thắc mắc hoặc giả thuyết nào cũng có thể đúng. Nhưng sau cùng, rận Demodex chỉ là một trong số hàng tá loài ký sinh khác có trên cơ thể con người, như ve, bọ chét, vi khuẩn, giun sán... Điều này nói lên một bài học khác về cơ thể người. Chúng ta không đơn giản chỉ là chúng ta - chúng ta là một cơ thể biết di chuyển, là một phần của cộng đồng người và cũng là một quần xã với hàng trăm loài cùng chia sẻ cơ thể ấy.
      Tin tức nguồn: http://www.xaluan.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1151014#ixzz3ZyjIvur1
doc tin tuc www.xaluan.com

ÂM THANH SỐ : NHẠC ĐĨA CD, NHẠC LOSSLESS VÀ NHẠC NÉN

ÂM THANH SỐ : NHẠC ĐĨA CD, NHẠC LOSSLESS VÀ NHẠC NÉN

1. ÂM THANH ĐƯỢC GHI TRÊN ĐĨA CD
     Nhiều đĩa nhạc CD được sản xuất ở Việt Nam (như Studio Hàng Bài, Hãng Phim trẻ Hà Nội chẳng hạn) thường dùng định dạng file âm thanh .cda, sử dụng chuẩn định dạng "điều biến/điều chế xung – mã (pulse-code modulation, viết tắt PCM). Tôi nghĩ dịch là xung – mã thì đúng quá trình hơn dịch là "điều biến mã - xung", vì phải có xung mới có mã được. Điều biến xung - mã được thực hiện như quá trình biến đổi A-D thông thường, riêng trong âm nhạc, người ta lượng tử hóa mức xung tạo ra theo nhiều cách, từ đó có nhiều cách điều biến: LPCM: điều biến xung mã tuyến tính, điều biến xung - mã theo thuật toán quy luật A (tiêu chuẩn của Châu Âu), điều biến xung mã theo thuật toán quy luật µ (tiêu chuẩn Bắc Mỹ...) . Những tín hiệu âm thanh được ghi đĩa CD theo chuẩn định dạng .cda là tín hiệu âm thanh gốc, hoàn toàn không được nén.
Qúa trình điều biến thực hiện theo 3 bước: (theo hình vẽ)  

a) Lấy mẫu: Biên độ của tín hiệu được đo (lấy mẫu) tại các thời điểm cách nhau một thời khoảng Δt nhất định (a, hình vẽ). Thời khoảng càng nhỏ thì việc lấy mẫu càng chính xác, Tần số lấy mẫy f = 1/Δt (nếu Δt đo bằng sec thì f được tính bằng Hz). Kết quả thu được một dãy xung có biên độ thay đổi theo biên độ tín hiệu tương tự liên tục (b, hình vẽ).
       Theo định lý "tần số Nyquist" thì tần số lấy mẫu lớn hơn 2 lần tần số dải âm tần - tần số Nyquist - thì khi giải điều chế (biến ngược tín hiệu số thành tín hiệu tần số âm thanh liên tục) sẽ cho âm thanh không bị méo. Do dải tần âm thanh từ 20 Hz đến ~20 kHz, tần số lấy mẫu thường là 44,1 KHz, nhạc ghi đĩa DVD định dạng video có tần số lấy mẫu 48 kHz, Tần số lấy mẫu 96 kHz hoặc 192 kHz có thể được sử dụng trên một số thiết bị mới hơn, (Người Nga cũng nêu lý thuyết kiểu này qua định lý KACHENHICOP và được thày Cổn nhắc đến liên tục nên sinh viên khóa 6, 7 VTD ĐHBK hay gọi thày Cổn là Kachennhi Kổn).
b) Lượng tử hóa: Thay giá trị ghi nhận được khi lấy mẫu bằng giá trị gần nhất trong khoảng sai số của thiết bị và tốc độ lấy mẫu (c, hình vẽ). Việc lượng tử hóa có độ chính xác tùy thuộc vào số giá trị mức lượng tử sẽ được ghi nhận. Thông thường trong kỹ thuật máy tính số mức lượng tử được đánh giá bằng số bit lượng tử hóa: (Ví dụ: Khi nói mã hóa 8 bit có nghĩa là số mức lượng tử được biểu diễn bằng 8 số nhị phân = 256 mức; trong âm thanh lossless người ta mã hóa 16 bit = 256 x 256 mức = 65 536 mức khi đó nếu một tín hiệu âm thanh có biên độ tối đa 6,55 Volt sẽ được chia thành 65 536 mức khác nhau, mỗi mức khoảng 0,1 mV).
c) Mã hóa: Chuyển đổi giá trị đã lượng tử hoá thành một dạng mã thích hợp, hiệu quả khi truyền đi (d, hình vẽ). Đây là một thủ thuật của kỹ thuật Vô tuyến - điện tử. Có nhiều cách mã hóa một dãy xung để giải tần của nó nhỏ nhất mà vẫn giữ được độ trung thực cao (như mã KHÔNG TRỞ VỀ KHÔNG non-return-to-zero (NRZ)... hoặc mã hóa để phát hiện sửa sai nếu máy ghi nhầm, mã hóa bảo mật...
      Theo chuẩn PCM (pulse-code modulation), mỗi giây âm thanh được lấy mẫu với tần số lấy mẫu 44.1KHz (44100 lần trong 1 giây); mỗi mẫu được diễn tả bởi 16 bit dữ liệu. Trong 1 phút nhạc/âm thanh ta có: 44100 đợt lấy mẫu X 2 kênh trái phải X 16 bit (2 bytes) = 1411200 bit/s hay ≈ 1411,2 kB/s. Dung lượng bit trong mỗi phút của định dạng này là: 44100 đợt lấy mẫu X 2 kênh trái phải X 2 bytes (16 bit = 2 bytes) X 60 giây =10.584.000 bytes = 10,1 MB. Như vậy, 1 đĩa CD (có dung lượng là 750 MB) chỉ có thể lưu được ≈ 74 phút nhạc và 1 giây của âm thanh gốc sẽ có tốc độ bit (bitrate) là 1411kbps ...
      Để đọc được các đĩa này trên máy tính, lúc đầu Media Player của Windows phải "Rip" các file .cda này thành file nhạc số mà máy tính đọc được. Sau khi Rip đĩa xong, người nghe nhạc mới bắt đầu chơi nhạc theo định dạng nhạc số mới Rip được. (lúc đầu mình cũng không hiểu Rip là gì, thấy máy bảo làm gì thì làm nấy, bảo "Phải Rip file này" thì cứ "rip" một cái rồi cuối cùng cũng nghe được).
Với hệ điều hành Windows 7 và máy tính có DVD, các đĩa nhạc đưa vào, máy tính đọc được ngay, nhưng không thể lưu được nó vào máy tính với bất kỳ định dạng nào. Điều này có lợi có người làm đĩa: Chống ĐẠO ĐĨA NHẠC.  (Cũng có phần mềm để đọc và Rip các đĩa nhạc này sang định dạng số dùng được cho máy tính và Internet nhưng không cẩn thận dễ bị virus phá máy, như Format Factory 3.1 chẳng hạn).

        Nghe nhạc đĩa bằng các đầu đọc DVD của các hãng SONY, SAMSUNG... hiển thị qua TV thì cũng nghe nhìn như đĩa VCD, DVD thông thường chằng có gì khác biệt.
(Còn phần sau: Nhạc nén LOSSLESS và các dạng nén có tổn thất.)

Thích · Bình luận · Chia sẻ

TÂN "CHUYỆN CŨ VIẾT LẠI"

TÂN "CHUYỆN CŨ VIẾT LẠI" 

 hay "SỰ TÍCH CHIM BẮT CON TÉP KHO CÀ"

         Thời nhà Thương đời Vua Trụ của Trung Quốc cổ, có hai anh em ông Bá Di và Thúc Tề là con vua nước Cô Trúc - nước chư hầu của Trụ - nổi tiếng là người hiền. (Người có đạo đức tốt, có kiến thức sâu rộng, nói như thời nay... xưa là "Vừa Hồng vừa Chuyên".
      Hai ông này thấy Cơ Phát mang đại quân cùng các chư hầu đi đánh vua Trụ thì đứng ra can ngăn. Cơ Phát không nghe, cứ tiến quân đánh Trụ. Trụ vương bị đại bại, tự thiêu mà chết. Cơ Phát lên ngôi thiên tử, lập ra nhà Chu/Châu, sử gọi là Châu Vũ Vương. Các chư hầu đều tôn thờ nhà Châu. Riêng Bá Di và Thúc Tề xấu hổ về việc đã can ngăn vua Châu diệt Trụ bạo chúa, bèn đi bụi, ăn ở lang thang bệ rạc trên đường phố. Châu Vũ Vương thấy thương tình, cho dựng nhà công quán như nhà khách chính phủ bây giờ, cắt cử người chăm sóc rất tử tế: Ba ngày một bữa tiệc nhỏ, nửa tháng một bữa tiệc to, ở nhà máy lạnh, đi xế hộp nhãn Roll Royce Ghost trị giá hơn 10 tỷ VN đồng, sang trọng ngang Cường Đô la nước Cà Lồ nhưng vẫn không cám ơn nhà Châu.
     Có Hai tiểu bảo phục vụ nhà khách, trực tiếp chăm sóc Bá Di và Thúc Tề, một người bồi bàn, một người bồi phòng bực lắm, than thở cùng nhau. Gã họ Vi (gọi là Vi tiểu bảo), làm chân chạy bàn nói:
     - Hai ông già này thật quá thể đáng. Chúa thượng ưu ái đủ điều, đã không cám ơn được lời nào thì chớ; như ta với chú em đây hết lòng hầu hạ, hai lão cũng chẳng cám ơn được lời nào. Thật xấu hổ khi xem VTV1 của nước Cà Lồ, mỗi khi biên tập viên mời phát thanh viên thời tiết lên hình, đều được lời "cám ơn chị Thu Hà", "cám ơn chị Tuyết Mai"... rất lịch sự.
      - Vi đại ca chấp làm gì mấy lão "Văn hóa lun*" ấy làm gì!
      Chuyện vớ vẩn thế chẳng mấy lúc đến tai hai ông. Bá Di và Thúc Tề thấy hai đứa Tiểu bảo chê mình "Văn hóa lầun" tức lắm, bàn nhau bỏ nhà khách vào rừng tìm rau vi để ăn, quyết không ăn thóc nhà Châu nữa (sử Tàu gọi là "bất ngật cốc Châu gia" 不 吃穀周家).
     Ăn mãi rau vi, người ốm yếu gày gò, Thúc Tề bàn với anh cả Bá Di:
     - Đại ca ơi! Hay là chúng ta lại về nhà khách chính phủ ăn ở cho đình huỳnh, chịu khó hàng ngày "Thank chúng nó vài phát" cho nó khỏi nói ra nói vào mà mình có cái ăn đỡ đói. Mình bi chừ là "dân" rồi, mà dân thì "dĩ thực vi thiên" - dân lấy cái ăn làm trời mà, xá gì chuyện Thank hay Thankn't.
      Bá Di không chịu:
      - Dẹp ba cái chuyện về lại công quán đi. Đã bảo Thankn't là rứt khoát không Thank! Chú em suốt ngày bận rộn tìm kiếm rau vi, không vào Facebook mà xem, những người văn hóa đầy mình ở đấy cũng có thank đâu. Ta thấy có gã "Haha hôhô" gì đó mở trang Group blog cho các bạn học lớp 8,9,10,11,12 abcdeg gì đó, tuần tuần viết bài, ngày lễ ngày tết, sinh nhật, (tử nhật) gì gì đều làm Vimeo chúc mừng (chia buồn) bạn bè nhiệt liệt, thế mà mấy ông bạn vàng của gã vào xem, nhận chúc mừng xong rồi cắp đít ra về, chẳng có lời thank nào, like nào hết mà có ai bảo họ là "Văn hóa lầun" đâu. Mấy thằng tiểu bảo lại dám bảo hai huynh đệ ta là "Văn hóa lầun" thì tức chết đi được. Không về, không ăn thóc nhà Châu, không thank tiểu bảo là rứt khoát không về, không thank gì sất.
      Ở trong rừng, ăn toàn rau vi, thiều đủ loại vi ta min, hai lão mắc ung thư ... miệng, được mấy tháng thì chết. Hồn hai lão nhập vào con chim đa đa, suốt ngày kêu "Bất ngật cốc Châu gia 不 吃穀周家, Thank not, thank not a". Con chim này người Việt gọi là chim "Bắt cái tép kho cà**" .

Chim Bắt cái tép kho cà "不 吃穀周家"    Chuyện này đã được Đại văn hào Trung Quốc Luxin viết thành truyện hẳn hòi chứ không phải haha hôhô bịa toàn tập đâu nha, không tin thì mở "Chuyện cũ viết lại" của nhà văn này mà xem"! Haha hôhô có bịa thêm tý nào thì cũng là bịa thôi.

      GHI CHÚ:

-------------------------------------------
1) Thời nhà Châu, người tàu không nói được âm tròn môi "u", cứ âm "u" thì đọc là "âu" hoặc "o" hoặc "ô" .. Mãi đến cuối đời Tần, dân chúng thấy vợ Hạng Võ là Ngâu Cơ đẹp quá, cứ tròn miệng ra mà khen "u" cha! "u" cha là đẹp. Kêu mãi thành quen, mới goi Ngâu Cơ là nàng Ngu Cơ, từ đấy người Hán mới nói được âm "u" Người Việt thì vẫn gọi mẹ là "u" từ thuở vua Hùng dựng nước nên không bị nhịu âm này. Xem tài liệu về ngữ âm học cổ đại của Bernhard Karlgren (tập ngữ vựng Grammata Serica Recensa) cũng có nói đến sự biến âm của từ Hán cổ đại.

Chim bắt cô trói cột

2) Chim "不 吃穀周家 / Bắt con tép kho cà" theo một số nhà điểu học VN thì có tên khoa học là Francolinus pintadeanus thuộc bộ Gà (Galliformes), họ Trĩ (Phasianidae), nó khác với chim "bắt cô trói cột" tên khoa học: Cuculus micropterus là loài chim thuộc họ Cu cu mà người tàu gọi là "họ chim đỗ quyên".,

KÍNH CÁC CỤ VÀ CÁC BẠN. MÁY TÔI KHÔNG THỂ TRẢ LỜI VÀ COMMENT ĐƯỢC Ở BLOG CỦA MÌNH, KHÔNG BIẾT TẠI SAO? ĐỘ NÀY CỨ ĐỂ COMMENT CỦA KHÁCH KHÔNG CÓ REPLY THẤY XẤU HỔ QUÁ MÀ KHÔNG BIẾT LÀM SAO SỬA ĐƯỢC .
MONG CÁC CỤ CÁC BẠN THÔNG CẢM NHÉ!

CHÚC MỪNG NGÀY LỄ LỚN 30-4 VÀ 01-5

CHÚC MỪNG CÁC BẠN BLOGGER

 NHÂN 2 NGÀY LỄ LỚN 30-4 VÀ 01-5

KỶ NIỆM THÀNH PHỐ TUỔI THƠ 

Trưa nay qua đường phố quen 

Gặp những tiếng ve đầu tiên 

Chợt nghe tâm hồn xao xuyến 

Điệp khúc tiếng ve triền miên. 

Tiếng ve đu cành sấu 

Tiếng ve náu cành me 

Tiếng ve vẫy tuổi thơ 

Tiếng ve chào mùa hè. 

Và gọi cơn gió mát 

Những đêm đầy trăng thanh 

Tiếng ve như lời hát 

Đan giữa vòm cây xanh.

....................

NỤ CƯỜI RA TRẬN

NỤ CƯỜI RA TRẬN

Tôi vừa nhận được tập sách "ĐỒNG ĐỘI NHỚ VỀ ANH" do ĐẶNG MAI PHƯƠNG con gái út Chính ủy Anh hùng LLVT ĐẶNG TÍNH gửi tặng, lại nhớ đến bức ảnh của bạn Đặng Thị Nhu đăng trên blog Yahoo năm nào: Đại tá Chính Ủy Quân chủng PK-KQ chụp với gia đình trước khi vào chiến trường đảm nhiệm chức vu CHÍNH ỦY BINH ĐOÀN 602 (BINH ĐOÀN TRƯỜNG SƠN).

 Chia tay gia đình, bạn bè, đồng chí với nụ cười tươi rói, thật quả cảm, anh hùng:

Biết rằng ra trận sẽ gian nan
Sẽ đổ máu xương, vẫn cười vang

Chính ủy bao người như ông nhỉ?

Anh hùng mai mãi với nhân gian!

Chính ủy của chúng tôi, của Quân đội NDVN không còn nữa, ông đã anh dũng hy sinh ngày 04 tháng 4 năm 1973 trên đường Trường Sơn, nơi ông đảm nhiệm chức vụ Chính ủy binh đoàn Trường Sơn, nhưng mãi mãi là tấm gương sáng về đạo đức cách mạng, về lòng nhân hậu, tình yêu thương gia đình, đồng chí, đồng đội, đồng bào.

 Chính ủy Đặng Tính đứng giữa, người bế cháu bé là Đặng Thị Nhu (Internat Maxcơva) bạn của NoiLieuhaha khi ở CKT PK-KQ, người đứng ngoài cùng bên canh Nhu là Đặng Mai Phương.

           Xin cám ơn Mai Phương đã gửi tặng tập sách quý.

Tập sách ĐỒNG ĐỘI NHỚ VỀ ANH do các bạn chiến đấu của Chính ủy Đặng Tính viết về người chính ủy anh hùng và một số thơ ca của CHÍNH ỦY ĐẶNG TINH viết . Sách do NXB Văn hóa Văn nghệ  xuất bản.

Ảnh bìa sau: Đại tướng Võ Nguyên Giáp (đi giữa) kiểm tra đường Trường sơn. Tháp tùng Đại tướng là Tư lệnh Binh đoàn TS Đồng Sỹ Nguyên (Bên phải Đại tường) và Chính ủy Binh đoàn Đặng Tính (bìa trái)

Bao chiến sỹ anh hùng 

Lạnh lùng vung gươm ra sa trường

NHỚ ĐÂU KỂ ĐẤY

NHỚ ĐÂU KỂ ĐẤY

TẾT HÀN THỰC 03-3 ÂM LỊCH

Truyện Đông Chu Liệt Quốc kể rằng: Thời Đông Chu, chính sự thối nát, các nước chư hầu lấn át quyền lực của vua nhà Chu, đánh nhau lộn bậy. Trong mỗi nước chư hầu các thế lực khác nhau cũng tranh nhau quyền lực làm loạn quốc sự, nhân dân vô cùng khốn khổ. Vua nước Tấn là Tấn Hiến Công (chư hầu của nhà Chu) bỏ thế tử Thôi Sinh lập Hề Tề là người con của thiếp yêu Ly Cơ lên làm thế tử khiến các công tử (con Tấn Hiến Công) bỏ chạy đi cácnước lánh nạn. Người trưởng công tử (con trai lớn nhất nhưng không phải con bà cả) tên là Trùng Nhĩ là người có đức độ tài năng cùng cả chục đại thần nhân sỹ theo phò tá phải bỏ nước đi tòng vong gần 40 năm, chịu nhiều khổ sở vất vả. Có lần đoàn người đi đến nước Vệ, vua nước Vệ không cho vào thành, đoàn người tòng vong bị đói lả phải kiếm rau dại mà ăn. Trùng Nhĩ không ăn được, Giới Tử Thôi bèn cắt thịt đùi mình nấu cháo cho Trùng Nhĩ ăn. Trùng Nhĩ cảm kích lắm. Giới Tử Thôi nói :"Tôi chỉ mong sao nghiệp cả chóng thành, nhân dân được hạnh phúc, chứ đâu dám chịu ơn"
Về sau nước Tần (đời Tần Mục Công) đồng ý đem quân đưa công tử Trùng Nhĩ về làm vua nước Tấn. Khi qua sông Hoàng Hà, Trùng Nhĩ ra lệnh vứt hết các đồ dùng lúc nghèo khó xuống sông, có người theo hầu cho ông ta là người không thủy chung. Cùng vì thế Giới Tử Thôi có ý tìm nơi ẩn dật. Sau khi Trùng Nhĩ lên làm vua, trọng thưởng cho những người đã cùng mình đi tòng vong thì Giới Tử Thôi cáo bệnh về nhà hàng ngày đi vá giày thuê nuôi mẹ. Có người khuyên Giới tử Thôi đến báo công với vua Tấn để nhận thường, Giới tử Thôi không chịu đưa mẹ trốn vào rừng không chịu ân huệ của vua Tấn Trùng Nhĩ. Nhà vua cùng nhiêu người vào rừng tìm mà không thấy, bèn nói :
- Ta nghe Giới tử Thôi là người chí hiếu, bây giờ ta đốt rừng thế nào Giới tử Thôi cũng cõng mẹ chạy ra.
Lửa cháy khắp mọi phía, Giới tử Thôi vẫn nhất định không ra. Hai mẹ con ôm nhau chịu chết dưới gốc cây liễu. Tấn Văn Công (Trùng Nhĩ) cho thu hồi xương cốt hai mẹ con chôn cất đàng hoàng, lại cho lập miếu thờ, lấy ngày 03-3 (âm lịch) - ngày mẹ con Giới tử Thôi bị chết cháy - hàng năm làm ngày Hàn Thực: dân gian không được nổi lửa nấu nướng phải ăn đồ lạnh (hàn thực) để nhớ đến Giới tử Thôi. Dân ta bị phong kiến phương bắc đô hộ 1000 năm vẫn theo lệ ấy của người Tàu. Đến nay nhiều người không hiểu, theo thói quen mà cúng ngày Hàn Thực nên nhiều nhà nho yêu nước đã nói từ đầu thế kỷ trước: "cúng bái ngày Hàn Thực khác nào ... mồ cha không khóc đi khóc tổ mối" là thế.

 Bánh trôi bánh chay tết hàn thực 

25-4 CHÚC MỪNG SINH NHẬT NGỰA MỎI CHÂN RỒI

25-4 CHÚC MỪNG SINH NHẬT NGỰA MỎI CHÂN RỒI

Chúc Ngựa em luôn luôn khỏe, tươi vui, sáng tác nhiều thơ hay

Thực hiện một powerpoint để chèn ảnh động (và cả ảnh flash nữa) rồi biến nó thành video, lâu lâu không làm cũng quên nhiều bước.

GIAO LƯU THƠ HẠT CÁT - VỀ THĂM CỤ NGUYỄN KHUYẾN

GIAO LƯU THƠ HẠT CÁT - VỀ THĂM CỤ NGUYỄN KHUYẾN
Về buổi giao lưu thơ, đã có nhiều người viết và đăng nhiều ảnh đẹp, tôi chỉ nói về chuyện đến thăm cụ Nguyễn Khuyến:       

    Cụ Tam Nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến quê nội ở Xã Yên Đổ - Huyện Bình Lục Hà Nam, bây giờ xã này chia thành hai: Nửa dưới (phía Nam đường 21 Hà Nam-Nam Định là xã An Đổ, nửa trên (phía bắc đường 21) là xã Trung Lương-Bình Lục. Xã An Đổ có khu công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp lớn của Hà Nam. Đến khu công nghiệp này nhìn lên bắc đường 21 là Trung Lương, Quê cụ Nguyễn Khuyến. Đến thăm quê cụ biết được 3 điều thú vị:
       1) Tổ tiên cụ dòng họ Nguyễn Tông, quê ở Nghệ Tĩnh, ra "công tác" ở Bắc Kỳ đã được 20 đời. Thế là đã công tác ngoài Bắc nhiều hơn tổ nhà mình, dù cùng huyện Bình Lụt. (Xã quê tôi cũng gần đấy).
       2) Vào đến khu nhà thờ - Lưu niệm cụ Nguyễn Khuyến, thấy cái cổng MÔN TỬ MÔN thâm thấp, nhưng bên trong là một sân gạch mênh mông rồi tòa nhà 7 gian hoành tráng, tiếp đến khu nhà thờ khiêm tốn 3 gian với tấm hoành phi to đùng "雨露流根". [Cái chữ Lưu (流) này ngoài nghĩa là dòng (chảy), còn có nghĩa là "truyền dõi" - truyền từ đời này sang đời khác, cũng được dùng trong nhà tưởng niệm Nghĩa trang Trường sơn, không dùng với chữ 留 với nghĩa save]. Viết đến đây chợt nhớ hôm đi thăm nghĩa trang liệt sỹ Trường Sơn, có ông anh hỏi " sao không dùng chữ 留 mà lại dùng chữ 流 trong "lưu danh thiên cổ" ở nhà Thờ Khu tưởng niệm Nghĩa trang LS Trường Sơn? Nhưng chuyện đáng nói là cái cổng với hàng chữ MÔN TỬ MÔN: ba chữ này đọc trái phải cúng đều là MÔN TỬ MÔN mới tuyệt. Ông chắt đích tôn của Cụ giải thích : Cổng học trò, (Khổng Tử vẫn được người viết sách đời sau gọi là Tử/Tử viết có nghĩa là "Khổng Tử nói rằng... mà). Cụ để cổng thâm thấp và đề 3 chữ ấy, vì nghĩ rằng Tam nguyên Yên ĐỔ đã mở trường chắc đông môn sinh, thể nào cũng có người giỏi làm quan to, sau này thành đạt nó về thăm thày, nếu cổng cao to kiệu nó đi thẳng vào đến nhà thờ Cụ thì bất tiện. cứ để cổng thấp thấp thế để nó phải xuống ngựa, xuống kiệu đi bộ vào khỏi náo loan khu trường và nhà thờ tổ. Cụ thâm thật. Nhưng tiếc là cụ qua đời (1909) thì 10 năm sau nhà Nguyễn cũng cho stop khoa thi Nho học ở nước ta, nên để cái cổng thấp quá cũng tiêng tiếc cho khu nhà phía trong.
       Tôi còn nhớ một chuyện khá thú vị: Khi Hoàng Cao Khải 黃高啟 (1850–1933) đắc chí (chắc là được phong Quận Công) có mời các danh sỹ Bắc Hà đến chơi và ra đề thơ THIÊN BẤT NGÔN để các nhà nho ta làm thơ ca tụng y ta với ý là : Ta được vinh hiển thế này, tuy trời không nói ra nhưng đó là "được Trời cho đấy". Cụ Nguyến Khuyến bèn làm bài

THIÊN BẤT NGÔN 

Tao ở trên này, mãi trên cao

Mày xem tao có nói đâu nào

Da ta xanh trắng pha màu đất

Là bời dì Oa vá váy vào

   Xanh trắng pha màu đất là màu cờ tam tài (Xanh trắng đỏ) của giặc Pháp mà Dì Oa (cụ dùng làm hình ảnh của bà đầm xòe, nhưng đúng là có chuyện Nữ Oa vá trời thật). Ý chửi Hoàng Cao Khải bám đít thực dân Pháp mới được thế. Họ Hoàng tức chết điếng mà không làm gì được cụ.
      3) Có một tấm bia rât hoành tráng, chúng tôi cứ tưởng mộ của cụ Nguyễn Khuyến, định vào khấn vái, hỏi thì ông đích tôn cho biết đấy là tấm bia ghi bài thơ "Ao thu lạnh lẽo nước trong veo" của cụ. Cái ao này nằm ngay phía sau tấm bía. Thế là biết được một điều thú vị nữa.
Xin xem ảnh dưới. Người đang vái lạy là Hạt Cát. Cụ Nguyễn Khuyến có họ hàng bên họ ngoại nhà Hat Cat-Dieu Sinh. Hèn nào thơ Hạt Cát hay thế.

   Cái cổng "MÔN TỬ MÔN', Khi chụp lại bị khói mờ nên phải tô lại chút

          Nhà Học Đường 7 gian với cái sân rộng hoành tráng

TƯỚNG QUÂN ĐOÀN THƯỢNG LÀ AI?

TƯỚNG QUÂN ĐOÀN THƯỢNG LÀ AI?

                           (Tài liệu sưu tầm từ Tintuc 24h và  ĐVSKTT)
1. THÀNH HOÀNG LÀNG NÉM THƯỢNG LÀ TƯỚNG CƯỚP
      Hàng năm vào ngày 05 và 06 tháng giêng, làng Ném Thượng (bây giờ là Phường Khắc Niệm) diễn hội CHÉM LỢN “nhằm tưởng nhớ công ơn ngài Đoàn Thượng sau khi đánh thắng giặc, ngài đã về đây giết lợn khao quân. Người dân làng đã vinh danh ngài là thành hoàng làng và lễ hội là để tưởng nhớ vị thành hoàng làng này”.
       Theo cuốn sách HỘI HÈ ĐÌNH ĐÁM của nhà nghiên cứu Văn hóa Toan Ánh (in tại nhà in Sao Mai, Thủ Đức, phát hành ngày 1/11/1974) viết rằng: “Thành hoàng làng Ném Thượng là một tên tướng cướp có tên Lý Công. Một hôm Lý Công đi ăn cướp, bị dân chúng và khổ chủ đuổi đánh ráo riết chạy đến núi Nghè gần làng Niệm Thượng ẩn núp, dân chúng tìm không ra. Nhưng biết họ Lý ẩn ở trên núi, nên cùng nhau vây quanh ngọn núi canh chừng.

         Bị vây, ẩn mãi trên núi, tên cướp họ Lý không có gì ăn đang lo chết đói. May thay giữa lúc đói lòng, một con lợn lớn không hiểu từ đâu đi tới. Tướng cướp sẵn dao dài trong tay, chém một nhát ngang mình lợn, con lợn bị chặt làm đôi, đầu với hai chân trước rời khỏi mình. Chém xong y lột bì lợn bỏ đi lấy thịt ăn sống. Không thấy thần tích nhắc tới, sau này Lý công bị chết ra sao, chỉ biết khi chết gặp giờ linh nên được dân làng Niệm Thượng thờ làm Thành Hoàng”….

2. THÀNH HOÀNG LÀNG NÉM THƯỢNG LÀ ĐOÀN THƯỢNG

       Ông Nguyễn Văn Chương – Phó Chủ tịch UBND phường Khắc Niệm (LÀNG NÉM THƯỢNG cũ) cho hay, các thế hệ đi trước trong tổ dân phố Thượng đều truyền lại rằng, đình làng thờ vị tướng quân Đoàn Thượng chứ không hề có tích nào nhắc đến thờ tướng cướp.
        Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Đoàn Thượng là người cùng bú bà vú với vua Lý Huệ Tông lúc ông vua này còn nhỏ (có lẽ vì thế được coi như anh em nuôi với vị vua này. NL bình luận). Năm 1212, giặc cướp nổi lên khắp nơi, Huệ Tông sai Đoàn Thượng chiêu mộ dân châu Hồng (nay là các huyện Tứ Lộc, Ninh Thanh, Cẩm Bình, Hương Yên và một phần đất thuộc huyện Mỹ Văn thuộc tỉnh Hải Dương) đi bắt giặc cướp.
3. TƯỚNG QUÂN ĐOÀN THƯỢNG CŨNG LÀ TƯỚNG CƯỚP.
      Được sắc chỉ vua ban, mang danh chịu mệnh vua đi bắt cướp, Đoàn Thượng thừa thế tự tiện làm oai làm phúc, không ai dám nói gì, Sau tội trạng đã rõ, bị bắt về kinh (?) giam vào ngục để hỏi tội. Thượng rút gươm, cởi trần chạy về châu Hồng, nhóm họp bè đàng, đắp thành xưng vương, cướp bóc lương dân, triều đình không thể ngăn nổi.
      Năm 1220, Nguyễn Nộn được sai đi bắt giặc cướp ở châu Quảng Oai, y chiếm hương Phù Đổng, tự xưng Hoài Đạo Vương cướp bóc dân mấy châu phía bắc kinh thành.
      Năm 12 24, Lý Huệ Tông bị bệnh điên chữa mãi không khỏi, phải nhường ngôi cho Công chúa Thuận Thiên. Công chúa lên ngôi lấy hiệu là Chiêu Hoàng, mọi quyền hành rơi vào tay Trần Thủ Độ lúc ấy là Điện tiền chỉ huy sứ quản lĩnh các quân điện tiền hộ vệ cấm đình. Trần Thủ Độ dùng mưu ép Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho cháu mình Trần Cảnh. Nhà nước vào tay họ Trần. Trần Cảnh lên làm vua xưng là Thiện Hoàng (Trần Thái Tông) nhưng buổi đầu đất nước vẫn loạn lạc lớn: Đoàn Thượng giữ mạn Đông (Hưng Yên, Hải Dương), Nguyễn Nộn giữ mạn Bắc, các châu Quảng Oai (vùng Chương Mỹ Hà Nội), Đại Hoàng (vùng Hoàng Long Ninh Bình ngày nay) vẫn chưa được dẹp yên. Tháng 2 Năm 1226, Trần Thủ Độ đem quân đi dẹp hai tướng cướp này nhưng không dẹp được, vua Trần đành phải phong cho Nộn làm Hoài Đạo Vương, cũng hẹn phong vương cho Đoàn Thượng, định ngày đến thề, nhưng Thượng không đến.
      Tháng 12, Nguyễn Nộn đem quân đánh Đoàn Thượng, giết được Thượng, gộp quân sý và tài sản, trâu ngựa của Thượng ở Hồng Châu vào tạo thanh thế rất lớn. Từ đó y ăn chơi chè chén bừa bãi, đến tháng 3 năm 1229 thì ốm chết, từ đấy Đất Đại Việt được bình yên, nhà Trần bắt đầu các công việc phục hưng đất nước. (trích từ ĐVSKTT)
       Như vậy Nộn và Thượng đếu là giặc của Triều Lý và Triều Trần. Giặc cướp Thượng bị giặc Nộn giết chứ chẳng phải anh hùng cứu quốc gì.
4. VIỆC HỘI HÈ CÚNG BÁI DÂM THẦN BỊ CẤM TỪ THỜI MINH MẠNG.
      Dân Việt ta xưa nay thờ cúng Phúc Thần (là những người có công với nước với dân nhưng đã qua đời) và cũng thờ cả Dâm Thần là những thần nhảm nhí do mê tín dị đoan sinh ra, những ác thần làm nhiều hại cho dân như giặc cướp, ác thần gây lụt lộị, hoả hoạn, hạn hán, dịch bệnh…. Đến thời Minh Mạng Triều Nguyễn, nhà vua có chiếu chỉ cấm ngặt thờ cúng dâm thần. Tất cả đình miếu thờ dâm thần đều phải phá bỏ hoặc trục xuất dâm thần khỏi những nơi thờ cúng đó. Không thờ cúng hội hè lễ bái các dâm thần thì tầng lớp cường hào nông thôn không có cớ để bóp nặn dân đánh chén, Các sỹ phu Bắc Hà bèn nghĩ ra kế hối lộ quan huyện, lập khống thần tích các lễ hội và đền miếu thờ dâm thần. Những Nam Dâm Thần biến thành các tướng của Vua Hùng, các tướng quân đánh quân Nguyên của Triều Trần; Các nữ dâm thần thì biến thành nữ tướng của Hai Bà Trưng, Bà Triệu. Triều đình ở xa không đủ lực lượng đi kiểm tra xác minh, dựa theo sớ tâu của các huyện quan mà phong thần cho các nơi. Thế nên người ta thấy khắp vùng đồng bằng trung du Bắc Hà nườm nượp các đền miếu thờ Vua Hùng, tướng của Vua Hùng, nữ tướng của Hai Bà Trưng mà gốc gác của nó là đền miếu thờ dâm thần như con giải thành tinh, thờ Phạm Nhan, thờ tướng giặc không đầu… Làng Ném Thượng trước đây là thờ tướng cướp họ Lý (Lý Công) nhưng đến thời Minh Mạng phải tâu khai là thờ Đoàn Thượng là thành hoàng làng để nhà vua phong Thần cho, nhưng cả làng và vua quan Triều Nguyễn cũng không phát giác ra một điều là Đoàn Thượng cũng là giặc cướp thời nhà Lý – Trần.
     Nhà nước VN bây giờ định đến năm 2030 xây dựng VIỆT NAM thành quốc gia có nền công nghiệp tiên tiến nhưng về văn hoá cứ để lễ hội tào lao diễn hoài thì văn hoá Việt Nam chắc chắn thụt lùi tới 200 năm, không bằng triều vua Minh Mạng.

LA GIOCONDA : “MONA LISA” ĐẸP Ở CHỖ NÀO?

LA GIOCONDA : “MONA LISA”

đẹp ở chỗ nào?

                                                       12. 01. 13 - 8:03 am Họa sĩ Đức Hòa

Lời NL Đi lang thang, tìm được trang này : http://soi.today/?p=96963 có bài về Mona Lisa, NL vốn dốt về hội hoạ, mang về châm cứu học tập. Bạn nào cùng thích, xin mời! Xin cám ơn chủ nhân trang web Soi.today/*
Đẹp là một khái niệm hấp dẫn nhưng rất khó thống nhất. Đẹp có thể cụ thể như số đo 3 vòng trong các cuộc thi Hoa hậu mà cũng có thể nhân tâm tùy thích như lời các cụ dạy. Chẳng ai bắt buộc được ai phải cùng thấy và thích cái đẹp giống y như mình bởi ý thích mỗi người là khác nhau. Thậm chí kể cả cô gái có số đo 3 vòng đều chuẩn cũng chưa chắc đã được coi là đẹp. Tuy nhiên, thi thoảng cũng có vài cái sự đẹp may mắn được đa số tán đồng. Trong lĩnh vực hội họa thì bức tranh La Gioconda của Leonardo da Vinci có lẽ cũng may mắn như vậy. Và dù cái Đẹp chưa bao giờ có quy chuẩn chắc chắn và duy nhất, người ta vẫn có thể bình xét. Trong trường hợp này, với một tác phẩm mỹ thuật, chúng tôi dự tính xét theo 2 hướng: ngoài chuyên môn và trong chuyên môn.
A. Bình xét theo những lý do ngoài chuyên môn
1. Đẹp vì danh tiếng lẫy lừng của tác giả
         Vâng, đó chính là nhà khoa học và nghệ sĩ thuộc loại nổi tiếng nhất không chỉ của thời Phục Hưng mà còn của toàn bộ nền văn minh nhân loại. Ông để lại cho đời vô số phát minh và nghiên cứu, dù không hẳn đã thành công và hoàn thiện hết, nhưng luôn được tất cả các trí thức đời sau ngưỡng mộ. Do tài năng kiệt xuất lại đa dạng nên ông có quá nhiều mối quan tâm để nghiên cứu, sáng tạo và đạt thành tựu trên hầu hết các lĩnh vực. Với khoa học, ông đã khai sinh môn Phỏng sinh học và đặt nền móng cho môn Khí động học. Với kỹ thuật, ông từng thiết kế pháo đài, cầu cống, máy bay trực thăng, tàu lượn, tên lửa, máy bắn đá, xe tăng, sư tử máy.v.v… Với nghệ thuật, ông góp phần quan trọng đặt nền móng cho các môn Giải phẫu tạo hình, Hình họa, luật Xa gần…Ngoài tài chẵn về mặt khoa học và nghệ thuật, ông còn có vô số tài lẻ ở trình độ quái kiệt đến mức gây kinh ngạc và mê hoặc lòng người: ông là nhạc công chơi đàn luýt xuất sắc, hát rất hay trong khi rất thích viết ngược bằng cả hai tay để bắt tất cả những ai muốn đọc thì đều phải soi gương cho chữ xuôi trở lại! Mọi sản phẩm sáng tạo của ông, trong đó có những bức tranh, đều là những kỳ công rất đáng chiêm ngưỡng. Chúng đã đẹp còn đẹp hơn nhờ danh tiếng lẫy lừng của tác giả.
2. Đẹp vì đẳng cấp đệ nhất thế giới của Bảo tàng Louvre

Bức tranh Mona Lisa được treo trong bảo tàng Louvre.

Đó là bảo tàng nghệ thuật thuộc loại lớn nhất thế giới với bộ sưu tập tác phẩm mỹ thuật chất lượng nhất thế giới. Trước đây, khi thủ đô nước Pháp còn là thủ đô nghệ thuật của cả địa cầu thì Louvre luôn đứng đầu danh sách các bảo tàng sang trọng nhất. Giờ đây, Paris đã mất địa vị ấy nhưng Louvre vẫn luôn đón lượng khách tham quan vượt trội so với mấy bảo tàng lẫy lừng khác. Thống kê cho biết năm 2011 vừa qua, Louvre đón được hơn 8,8 triệu khách trong khi thứ nhì là Bảo tàng Anh đón được 5,8 triệu và thứ ba là Bảo tàng Metropolitan ở New York chỉ đón được 5,2 triệu khách.

                              Bảo tàng Louvre
       Với 400 phòng trưng bày thường xuyên, Louvre luôn kiêu hãnh giới thiệu bộ sưu tập kỳ vĩ của họ mà trọng tâm là các tác phẩm nghệ thuật cổ đại và Phục Hưng. Mọi du khách khi đến Pháp đều có ước vọng leo lên tháp Eiffel và tham quan Bảo tàng Louvre, mà đã vào Louvre thì ai nấy đều muốn xem mặt bằng được nàng Mona Lisa! Đó cũng là Ưu tiên 1 và Đầu bảng danh sách kiệt tác của bảo tàng. Mỗi lần Louvre tự quảng cáo thì bao giờ hình ảnh Mona Lisa cũng xuất hiện trước tiên. Tranh đẹp lại càng đẹp hơn khi đứng đầu đẳng cấp Đệ nhất thế giới bảo tàng.
3. Đẹp vì được vua của một cường quốc văn hóa mua với giá cao ngất!
      Vua Pháp mua bức La Gioconda năm 1519 (hoặc 1518). Đấy là hồi đầu thế kỷ XVI, thế kỷ mà Pháp bắt đầu quá trình trở thành cường quốc ở Tây Âu. Tất nhiên ở đó không chỉ có Pháp mà còn có cả Anh, Đức, Tây Ban Nha – và Pháp không phải là mạnh nhất về quân sự. Thế nhưng sự chịu chơi về mặt văn hóa nghệ thuật thì Pháp lại vượt xa các nước kia và chỉ thua kém Ý chút ít. May thay Ý lại đang bị chia cắt thành nhiều tiểu quốc nên vị thế kém hẳn và đành bị Pháp vượt mặt vào các thế kỷ sau. Thậm chí Pháp đã trở thành Cường quốc số 1 thế giới về Văn hóa Nghệ thuật suốt các thế kỷ XVII, XVIII, XIX và nửa đầu thế kỷ XX. Điều ấy đồng nghĩa với việc vua hay tể tướng Pháp đã mua tranh nào thì tranh ấy chắc chắn phải đẹp! Đương nhiên đẹp nhất trong số đó phải là tranh La Gioconda vì đã được mua với giá 4000 đồng tiền vàng. Đó là cái giá trên trời, có thể gây khiếp đảm cho mọi người vì tranh rất bé, chỉ cỡ 77 x 53cm thôi.
     Cùng thời Phục Hưng còn nhiều tranh nổi tiếng khác, cũng có giá rất đắt nhưng kích thước thì quá to như tranh trên vòm trần Thánh đường Sixtine của Michelangelo (13 x 36m), tranhTrường Athen (3m03 x 7m70) và Madona Sixtine (2m63 x 1m96) cùng của Rafaello, tranhPrimavera (2m03 x 3m14) và Vệ nữ giáng sinh (1m72 x 2m78) cùng của Botticelli, tranh Đêm thiêng của Coreggio (2m56 x 1m88). Như vậy chỉ có bức La Gioconda đắt nhất vì mỗi cm vuông của nó được trả suýt soát 1 đồng tiền vàng! Đấy là chưa kể theo quy luật tiền-hàng-tiền của tư bản thì các tranh trên vòm trần Sixtine của Michelangelo và Trường Athen của Raffaello phải bị loại vì bất động sản (nhà cửa) không vận chuyển được thì buôn bán và nâng giá làm sao đây?
4. Đẹp vì gây tò mò nhiều nhất
       Cả thế giới phương Tây sửng sốt vì vụ mất cắp năm 1911. Tranh bị trộm cắp thì nhiều nhưng toàn vì lý do tiền bạc. Lần này tên trộm Peruggia lại lấy tranh nhân danh lòng yêu nước mới thật là cao siêu! Tất nhiên cuối cùng tranh vẫn trở về Pháp nhưng công luận mãi mãi tò mò về trường hợp mất cắp đặc biệt này.
       Mặt khác, như đã trình bày ở trên, bức La Gioconda và nhân vật Mona Lisa đã gây ra muôn vàn thị phi mà điều đáng nói ở đây là các thị phi này chưa bao giờ dứt: cứ mỗi năm lại có thêm hàng chục nghi vấn mới, dù đa số tào lao nhưng đủ gây tò mò cho cả thế giới. Có người lý giải vì tranh đẹp quá nên gây ra nhiều ghen ghét.
5. Đẹp vì nổi tiếng nhất và giá đắt nhất thế giới 
       La Gioconda là bức tranh duy nhất mà chính phủ của 3 siêu cường là Mỹ, Nhật và Liên Xô phải bỏ tiền ra thuê riêng, bày riêng để cho quốc dân xem. Báo chí cho biết dù ở New York, Washington DC, Tokyo hay Mockva thì dân chúng cũng đều phải xếp hàng rồng rắn đến xem và hôm nào cũng có người phải khóc nức nở ra về vì tối rồi mà vẫn không đến lượt! Vậy thì đương nhiên đó phải là bức tranh nổi tiếng nhất thế giới – mà từ nổi tiếng nhất đến đẹp nhất thường chỉ cách nhau có một ly!
       Năm 1962 tranh được hai bên Mỹ- Pháp nhất trí định giá bảo hiểm 100 triệu USD. Năm 2009 các nhà nghiên cứu tính lại, có bù trượt giá thì nó vọt lên tới 700 triệu USD! Chắc chắn đó là kỷ lục thế giới mọi thời đại cho giá tiền một bức tranh. Mức giá khủng khiếp ấy làm câm nín mọi phản bác. Đa số tuyệt đối nhất trí tin rằng nó đẹp nhất thế giới! Bất cứ ai chê đều bị cho là ấm đầu, cùn hay nhẹ nhất cũng là thiếu hiểu biết…
B. Bình xét trên cơ sơ chuyên môn
Có khá nhiều tiêu chí chuyên môn nhưng chúng tôi xin bỏ qua các tiêu chuẩn cơ bản kiểu “sạch nước cản” mà chỉ tập trung vào những gì căn bản nhất hoặc vượt trội, trên tầm nghệ thuật của kiệt tác này.
1. Giá trị ĐỘC BẢN
Nếu tác phẩm Văn chương, Âm nhạc, Sân khấu, Điện ảnh có thể in ra, diễn đi, chiếu lại hàng nghìn, hàng vạn lần mà người xem vẫn thấy hài lòng thì với Hội họa không ai dám khoe đã xem phiên bản của một bức tranh. “Đã xem bản gốc chưa mà đòi vênh?” – đồng nghiệp sẽ hỏi như vậy. Tất nhiên văn, nhạc, kịch, phim cũng có bản gốc viết tay của tác giả nhưng nếu không in ra hay không trình diễn hoặc trình chiếu thì chắc chẳng ai xem (trừ gián điệp và tòa án). Chỉ có Hội họa (và phần nào đó của Điêu khắc – chúng tôi sẽ bàn vào dịp khác) là ngành nghệ thuật duy nhất có tiêu chí Độc bản (hoặc Nguyên bản). Mọi tranh chép và in, dù đẹp đến đâu chăng nữa, cũng đều bị coi là hạng nghiệp dư và chỉ dùng để tham khảo vì dấu ấn sáng tạo và thực chất đã không còn!
       Mặt khác, vẫn theo quy luật tiền-hàng-tiền của tư bản thì AI LÀ CHỦ SỞ HỮU CỦA BỨC TRANH GỐC sẽ giá trị hơn nhiều so với chủ sở hữu của văn bản gốc hay bản nhạc gốc, kịch bản gốc vì tranh gốc chắc chắn là tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh, còn văn-nhạc-kịch-phim buộc phải in-diễn-chiếu mới trở thành tác phẩm hoàn chỉnh, mới có công chúng.
           Như thế thì bức tranh La Gioconda trong Bảo tàng Louvre là báu vật độc nhất vô nhị. Ai thích thì phải đến tận nơi mà xem tận mắt. Giả sử có bức thứ 2 tương tự thì ai còn trả 4000 đồng tiền vàng hay bảo hiểm 100 triệu USD làm gì nữa? Tiền cực đắt là vì người ta đành cắn răng trả cho báu vật duy nhất ở tầm cỡ thế giới, ở đây có lẽ là bức tranh đẹp nhất.
2. Đẹp vì tranh và nhân vật rất CÓ THẦN, như muốn tâm tình với khán giả
Tiêu chuẩn số một của tranh chân dung là phải giống, bất kể tác giả của nó theo trường phái nào: Hiện thực, Ấn tượng hay Lập thể… Thế mà tự các họa sĩ đều biết- nếu vẽ chân dung thì đa số sẽ vẽ chỉ nhang nhác là cùng vì chưa đủ trình độ chủ động diễn hình; thiểu số khá hơn sẽ vẽ giống ngoài mặt; chỉ rất ít họa sĩ có thể vẽ không những giống mà còn CÓ THẦN. Đây là từ chuyên môn của giới mỹ thuật, xin các độc giả tạm hiểu điều đó là NHÂN VẬT có NỘI TÂM, có THẦN THÁI và CÁ TÍNH, TRANH HẤP DẪN.
       Cụ thể trong bức La Gioconda thì nhân vật ở thế đối diện với khán giả và dù câm lặng vĩnh viễn thì nàng Mona Lisa vẫn luôn có cái nhìn tươi tắn đầy gợi cảm như muốn đối thoại kiểu tâm tình với người xem. Những ai yêu thích thể loại tranh chân dung đều biết có vô vàn cách biểu hiện mặt mũi trong tranh nhưng cái cách mà nàng Lisa dịu dàng, đằm thắm, đầy nữ tính với cái nhìn tinh tế như thấu tận tâm can của mỗi người xem thì cực hiếm trong thể loại này. Đó chính là cái THẦN ít khi có được. Ngay cả với họa sĩ lớn cũng chỉ khi nào họ thăng hoa mới có thể xuất thần mà vẽ có thần.

Minh họa giả thuyết nghi vấn tác giả tự vẽ mặt mình trong dạng nữ hóa.

Trích đoạn so sánh hai khuôn mặt của tranh gốc (trên) và bức Islewoth Mona Lisa (dưới).

3. Đẹp vì có thứ tự ưu tiên về đậm nhạt, làm nổi bật gương mặt và cơ thể phụ nữ
      Toàn bộ tranh màu sẫm, do vậy mà mặt và phần ngực trên – với màu sáng – đã nổi bật trên trục dọc chính giữa bức tranh. Hai mảng này càng nổi hơn khi được bao quanh bằng các mảng tóc và ngực áo được nhấn đậm một cách sắc sảo. Để gây hiệu quả tập trung, tác giả đã chủ động dìm cả mảng trời xuống một độ. Dù cả áo, tóc và nền đều tối song tác giả vẫn khéo léo cho ta nhìn thấy đường chu vi cơ thể uốn lượn, ẩn hiện một cách tinh tế.
       Tranh của Leonardo rất rõ thứ tự ưu tiên về độ đậm nhạt: mặt và ngực sáng nhất, lại ở đúng trục dọc trung tâm, đôi bàn tay đậm hơn một chút, sau đó đến các lẩy sáng của mấy nếp áo, con đường và sông suối ngoằn ngoèo phía sau và cuối cùng là bầu trời mờ sáng phớt lạnh xa thẳm. Ngược lại độ đậm nhất tập trung quanh các mảng sáng nhất, cần ưu tiên nổi bật nhất: mặt và ngực. Độ đậm thứ yếu dành cho các mảng phong cảnh phía xa.
                                   Trích đoạn ngực và viền ngực áo của tranh La Gioconda.
4. Đẹp vì tả được chất da thịt xuất sắc đến độ kỳ diệu
Về giới tính, nhân vật hấp dẫn trước hết ở phần ngực trên, tức là mảng sáng nhất trong tranh. Tác giả đã tả được một cách tài tình cái phần gợi cảm này. Ông vẽ cho ta thấy được làn da mịn, sáng, đầy sức sống và dường như có cả lớp mỡ mềm mại dưới da. Phần da mặt có đôi chút tối hơn và được đặc tả cho thấy vẫn mịn màng nhưng hơi đanh hơn vì bên dưới có các cơ mỏng và xương. Đôi bàn tay nàng lại đậm, nóng ấm hơn chút nữa và rất mũm mĩm đàn bà. Điều đáng nói là tác giả đã vẽ tay rất tài tình: chỗ đầy đặn da thịt, chỗ gợi tả đầu xương, chỗ phớt lạnh ẩn màu tĩnh mạch, chỗ ửng hồng đầu các ngón tay…

Trích đoạn đôi môi (trên) và mắt (hình dưới) của Mona Lisa. 

Chỉ xin nhấn mạnh rằng những mặt, ngực và tay ấy đã 500 tuổi rồi đấy! Thế mà vẫn mỡ màng đầy đặn đến tuyệt vời, bất chấp các vết nứt nẻ do thời gian. Thử liên hệ đến một số tranh chân dung của chúng ta xem: nhiều bức mới chỉ mươi – mười lăm tuổi đã bong tróc, xuống màu, khô xác bề mặt… Xin đừng có lặp lại một luận điệu hết sức ngây ngô rằng bậc danh họa này được hưởng những thành tựu tiên tiến nhất của nền công nghiệp phương Tây về chất lượng sơn dầu (nói theo kiểu Việt Nam là: “Vẽ đẹp vì sơn tốt!”). Thật sai lầm quá sức: ông vẽ bức này đúng vào thời buổi sơ khai của sơn dầu. Chỉ có khoảng hơn một chục màu gốc thôi, TẤT CẢ ĐỀU DO THẦY TRÒ HỌ TỰ NGHIỀN LẤY BẰNG TAY, VỚI CÁC CÔNG THỨC… TỰ MÒ CHỨ CHẲNG CÓ MÁY MÓC NGHIỀN SƠN NÀO CẢ, cũng chẳng hề có các tuýp màu phong phú như chúng ta mua sẵn ngày nay (nhà máy sản xuất sơn dầu đầu tiên chỉ xuất hiện vào thế kỷ XIX, tức là sau đó những 3 thế kỷ). Như vậy thì ông đã phải dùng loại sơn sơ khai, kém xa chúng ta bây giờ. Nhưng nếu xét hiệu quả thì ông ngạo nghễ đứng trên đỉnh cao còn ta thì… ngước lên từ đáy vực sâu. Chất lượng sơn dầu của ông vậy là hoàn toàn trông vào thủ công và sự tự tìm tòi, suy đoán. Chỉ riêng điều này thôi, chúng tôi xin ngả mũ bái phục và đoan chắc: ÔNG LÀ VĨ NHÂN!

Trích đoạn đôi tay của Mona Lisa.

5. Đẹp vì dám chơi kiểu rất khó: vẽ phong cảnh làm nền phía sau
        Đa số các họa sĩ khi vẽ chân dung sẽ chọn nền là bức tường hay phông vải cho đơn giản để tập trung giải quyết mặt (là trọng tâm và khó hơn nhiều). Nếu nói trúng tim đen của họa sĩ thì “đánh vật” cho ra chân dung đã là mệt lắm, ai hơi đâu “đánh vật” thêm với phong cảnh phía sau làm gì? Cái khó là nếu cảnh xấu thì tranh thêm dở mà cảnh đẹp thì sẽ làm mất tập trung vào chân dung. Quả thật, trong suốt chiều dài của Lịch sử Mỹ thuật, rất hiếm họa sĩ cả gan vẽ thêm phong cảnh làm nền cho chân dung mà tranh vẫn thành kiệt tác. Số người thành công kiểu này chỉ đếm trên đầu ngón tay và lại đều xếp sau bậc kỳ tài Leonardo. Soi vào tranh, ta thấy ông dám liều chơi rất khó: chọn bối cảnh rộng bát ngát với trời mây, núi non, đường mòn, sông suối, cầu cống, cây cỏ… bao la, phức tạp và tinh tế. Tất cả đều đậm hoặc sáng vừa phải, lại có sắc màu ngả lạnh để đẩy ra thật xa và nhường ưu tiên cho nhân vật ở phía trước. Tác giả đã phát minh ra kỹ thuật sfumato, nghĩa là làm mờ- dịu- trong trẻo các ranh giới. Chính kỹ thuật này đã khiến ÔNG VẼ ĐƯỢC CẢ NHỮNG THỨ MÀ PHẦN LỚN CÁC HỌA SĨ KHÔNG VẼ ĐƯỢC: độ dày của bầu không khí mờ ảo man mác mà người xem cảm giác được từ sau lưng nhân vật đến tận núi non đằng xa. Về điểm này thì một số họa sĩ ta có vẽ cảnh làm nền cho chân dung nhưng hoặc là họ nhằm hiệu quả khác, hoặc họ chỉ đạt hiệu quả như phông nền vẽ giả trong tiệm ảnh để chụp kiểu đánh lừa mắt: cảnh phẳng lừ, bẹp dí, không có thứ tự lớp lang, không có độ dày không khí giữa nhân vật và phong cảnh.
6. Đẹp vì trình độ tỉa tót tinh vi đến mức kinh ngạc
            Trích đoạn phía trên, bên trái của tranh La Gioconda.  
     Tưởng rằng tóc chỉ là tóc thôi, dù tác giả đã lẩy ra mấy sợi để tỉa kỹ các nét lượn xuống ngực thì cũng đâu có gì đáng nói. Nhưng soi kỹ hóa ra tóc còn trùm voan mỏng, hầu như trong suốt. Tưởng rằng áo chỉ là áo thôi, nào ngờ các nếp gấp ở tay áo được tả đến nơi đến chốn với cách tả khối phức tạp mà rất điêu luyện. Tưởng rằng cổ áo chỉ ôm lấy ngực thôi, ai ngờ cổ áo còn được thêu ren với những sợi chỉ kết thành hoa văn, đặc biệt sợi nào cũng có khối và đầy đủ bóng đổ xuống nền vải. Công phu là thế nhưng những sợi chỉ này lại cố tình không nổi bật để nhường ưu tiên cho những thứ khác cần nổi bật hơn. Người Việt ta vốn tự tin khéo tay hơn Tây mà chưa từng có ai cả gan vẽ kỹ đến thế! Đấy là chưa kể phong cảnh phía sau cũng được chăm chút đến các chi tiết như chiếc cầu rõ ba nhịp (và nhịp thứ tư thì mờ), khối núi bên vai rõ các vách sáng – tối nhưng tất cả lại thống nhất không quá nổi với màu nóng phía dưới thấp (gần như cùng hệ với màu trang phục), lên cao màu chuyển lạnh dần. Như vậy phong cảnh dù tỉa tót vẫn đảm bảo được trình tự lớp lang gần xa ăn ý, tương hỗ tuyệt hảo cho chân dung nổi ra phía trước.

Trích đoạn phong cảnh phía trên, bên phải tranh, có chiếc cầu rõ ba vòm và vòm thứ tư chưa rõ.
7. Đẹp vì tạo ra được tới 3 ảo giác
      Dù ta muốn tin hay không thì cũng phải thừa nhận: tranh không hấp dẫn số đông đến vậy nếu không có những yếu tố ma mị mà ở đây là các ảo giác.
     Nụ cười bí ẩn là ảo giác thứ nhất. Đa số khán giả bị hấp dẫn bởi ảo giác này. Thực ra không có gì gọi là quá cao siêu khi tác giả chọn nụ cười mỉm- là khởi đầu của hành động cười nên ta càng nhìn thì hành động có vẻ như càng tiếp diễn và tất nhiên càng cuốn hút. Đây là phương án lựa chọn tối ưu trong mỹ thuật khi mô tả hành động, có từ thời Hy Lạp cổ đại.
     Khác với các ngành nghệ thuật khác, mỹ thuật không diễn tả được một quá trình nên nó buộc phải chọn thời điểm. Thoạt tiên người ta chọn cao trào của hành động nhưng đa số thất bại vì quá khó khi nhân vật phải giang tay, vung chân, há mồm hết cỡ, trông rất phản cảm. Tai hại hơn nữa, thời điểm cao trào gây cảm giác sắp kết thúc nên xem càng lâu càng thấy hẫng hụt. Vì lẽ đó mà Hy Lạp cổ đại đã làm tượng Lực sĩ ném đĩa ở thời điểm lấy đà tối đa, khiến người xem có cảm giác thấy lò xo nén hết cỡ, chỉ tích tắc nữa là bung ra, chiếc đĩa sẽ vụt bay đi. Cái tài của cụ Vinci là không chỉ vẽ miệng cười mà mắt cũng cười và toàn thân toát lên vẻ tươi tắn. Mặt khác, nụ cười mỉm duyên thầm hơn và hợp với nữ tính hơn.
      Đôi mắt luôn dõi theo từng khán giả, bất kể họ ở vị trí nào trước mặt là ảo giác thứ hai. Chúng tôi từng chứng kiến khá nhiều người khi vào xem Mona Lisa đã vội vàng chạy sang phải, dạt sang trái, công kênh nhau lên cao rồi nằm mọp sát đất, mắt vẫn không rời tranh. Hóa ra họ muốn kiểm chứng về đôi mắt nhân vật luôn chăm chú nhìn từng khán giả, bất kể họ đứng hay nằm ở đâu, miễn là trước mặt nàng. Kết quả đúng như vậy, với bất kỳ ai. Về cơ bản thì cách làm này không khó: chỉ cần vẽ hai lòng đen chính giữa đôi mắt nhìn thẳng thì đều tạo ra ảo giác tương tự. Tuy nhiên oái oăm ở chỗ nhân vật của Leonardo lại đang liếc về một bên, vậy mà nếu ta né sang bên kia thì nàng vẫn dõi theo ta không kém phần chăm chú. Có giả thiết cho rằng vì một trong hai mắt của nhân vật đã được đặt đúng vị trí trên đường trục dọc chia đôi tranh. Kể ra cũng khó loại trừ nhưng chẳng mấy thuyết phục. Và đây lại thêm một bí ẩn hấp dẫn nữa của tranh.
      Có hai đường chân trời hơi vênh nhau ở hai bên là ảo giác thứ ba.    Khán giả xem tranh sẽ thấy ngay chân trời bên phải, không thăng bằng mà hơi chếch. Chân trời bên trái thì ẩn nhưng bằng kinh nghiệm chuyên môn, các họa sĩ sẽ cảm giác được nó ở vị trí thăng bằng hơn. Thật khó khớp hai đường vì mối nối sẽ bị vênh. Tất nhiên trong nghệ thuật thì 2+2 chưa chắc đã bằng 4, nghĩa là đúng hay sai không phải là điều quan trọng nhất. Mặt khác, danh họa kiêm nhà khoa học như Leonardo chắc không kém đến độ vẽ sai đường chân trời. Chỉ có thể hiểu là ông đã cố tình. Và chính hai đường vênh nhau này lại tạo ra ảo giác khiến phong cảnh có vẻ sống động hơn, thoát được vẻ chết lặng, đồng thời nhân vật cũng có vẻ nhúc nhích đôi chút, đỡ ngay đơ như tượng. Vậy là ảo giác thứ ba giúp tăng phần sinh động cho tranh.

Toàn bộ tranh, không kể khung với vết nứt rất rõ theo chiều đứng dọc ở phía trên đầu, màu xanh lá cây non.

Dấu vết gia cố vết nứt gỗ đằng sau bức tranh La Gioconda.
C. Sơ bộ kết luận
      Vậy là theo thiển ý của chúng tôi thì kiệt tác La Gioconda của danh họa Leonardo da Vinci tuyệt đẹp vì 5 lý do ngoài chuyên môn và 7 hiệu quả chuyên môn. Tách bạch như vậy cho dễ phân tích chứ thực ra các lý do và hiệu quả đều có mối liên quan hữu cơ rất khăng khít. Đơn giản là nếu tác giả không tài năng kiệt xuất và tranh không đẹp thì sẽ chẳng có vua chúa nào thèm đoái hoài chứ đừng có nói đến việc chịu bỏ hàng đống tiền ra mua một cách hết sức lịch sự. Sau 5 thế kỷ, chỉ với bức tranh nhỏ này, vinh quang của tác giả đã lên tới tột đỉnh. Đây là bức tranh đắt giá nhất, được bảo vệ kỹ lưỡng nhất và đông người xem nhất thế giới. Thị phi càng nhiều thì lại càng như thêu dệt thêm cho Mona Lisa trở thành huyền thoại. Tranh góp phần tạo ra nguồn du lịch lớn lao cho nước Pháp và gián tiếp làm ra lợi nhuận không kém gì một nhà máy loại lớn nhất. Về mặt chuyên môn, danh họa Leonardo da Vinci để lại cho hậu thế một số bài học kỹ thuật kỳ diệu như hiệu quả và độ bền 5 thế kỷ của chất sơn tự chế, sự đột phá khi dám tả cảnh thiên nhiên làm nền cho chân dung, quái chiêu tạo ra các ảo giác… và trên hết, các khán giả đến xem tranh mà không biết rằng: ngược lại, chính họ luôn bị nhân vật nhìn như thấu vào tâm can bằng một cái nhìn lúc nào cũng dịu dàng, đằm thắm.
                                 *
Tài liệu tham khảo
1. Lê-ô-na đờ Vanh-xi (tiếng Việt) – tác giả A. Antaép (Liên xô) – Đặng Ngọc Long và Vũ Việt dịch – NXB Văn hóa – Hà Nội – 1976.
2. Leonardo da Vinci (tiếng Việt) – tác giả Steve Augarde – Lê Thị Oanh dịch – NXB Dân trí và Nhà sách Đông A – Hà Nội – 2012.
3. La Joconde (tiếng Pháp) – Bảo tàng Louvre và tạp chí Connaissance des Arts hợp tác xuất bản – 2005.
4. Leonard de Vinci (tiếng Pháp) – tác giả Enrica Crispinto – NXB Grund – 2003.
5. Leonard de Vinci – Art et Science de l’ Univers (tiếng Pháp) – tác giả Alessandro Vezzosi – NXB Gallimard – 2005.
6. Encyclopedie de l’Art (từ điển Bách khoa Nghệ thuật- tiếng Pháp)– NXB Garzanti– 1991.
7. Tạp chí GEO (tiếng Pháp) – số đặc biệt về Florence và Toscan- tháng 4/2007.
8. Từ điển bách khoa mở Wikipedia trên mạng – bản tiếng Việt của 2 mục từ Leonardo da Vinci và Mona Lisa.